Het ontstaan en de gevolgen van een gokprobleem door het WODC

Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) publiceerde op 30 september 2025 het onderzoek ‘Verdiepend kwalitatief onderzoek naar gokproblemen.’ Het rapport telt maar liefst 82 pagina’s en bespreekt op unieke wijze ervaringen van Nederlandse consumenten. Het rapport gaat in op het ontstaan van gokproblemen, en de gevolgen daarvan. Ook worden er aanbevelingen gedaan. 

Meer inzicht door verhalen van gokkers

Het onderzoek gaat op een unieke manier in op de ervaringen van Nederlandse gokkers. Meerdere interview zijn gepubliceerd in het rapport. De verhalen van de spelers maken duidelijk wat de impact van gokken kan zijn. Jongvolwassenen vertellen bijvoorbeeld hoe zij al op jonge leeftijd in aanraking kwamen met gokken via games, sportkantines of hun sociale omgeving. De jongeren kwamen dan bijvoorbeeld in aanraking met info over gokken door:

• Gok influencers (verboden in Nederland, dus per definitie illegaal, denk aan Leftlanepapi die onlangs een last onder dwangsom kreeg van de Kansspelautoriteit);
• Opmerkingen van vrienden;
• Zichtbare gokreclame.

De interviews laten zien dat de eerste ervaringen met online gokken vaak al rond het 18e levensjaar plaatsvinden. Sommige jongeren gaven aan dat zij al voor hun 18e op illegale sites speelden via accounts van vrienden. Op de dag dat zij dan 18 jaar werden, maakten velen direct een eigen account aan. De drempel om te beginnen bleek best laag voor deze jongeren. 

Ook gok schade komt aan bod in het onderzoek

Het onderzoek gaat ook in op de gevolgen van gokproblemen. Denk aan spijt, verbroken relaties en financiële schade. Jongvolwassenen met matige problemen spraken vaak over slaapproblemen, spijtgevoelens en gemiste sociale kansen. Mensen met ernstige gokproblemen rapporteren hier ernstigere zaken:

• Enorme schulden;
• Verlies van baan;
• Fysieke en mentale klachten;
• Verlies van studie;
• Verbroken relaties.

Ook naasten van de gokkers ervaren zware lasten. Ouders en partners spraken over machteloosheid, veel schaamte en sociale isolatie. Kenmerkend voor een gokprobleem is dus dat het vaak ook sterk voelbaar is in de omgeving van de gokker.

Suïcidale gedachten en pogingen

Veel respondenten hebben aangegeven suïcidale gedachten te hebben gehad. Maar liefst ⅓ beschreef dit. Uit hun verhalen blijkt dat de aanloop naar zo’n poging vaak kort en impulsief is. Bijvoorbeeld vak na een plotseling verlies van grote bedragen. Dit maakt tijdig ingrijpen moeilijk en benadrukt het belang van laagdrempelige, direct beschikbare hulp.

Hulp en zorg vaak minder goed vindbaar

Een belangrijk punt van zorg is dat veel spelers en hun naasten niet weten waar ze hulp kunnen vinden. De zichtbaarheid van het hulpaanbod verbleekt volledig bij de hoeveelheid gokreclame. Daar komt bij dat schaamte, stigma en handelingsverlegenheid van hulpverleners drempels opwerpen. Wie uiteindelijk hulp zoekt, treft vaak lange wachttijden.

Ervaringsdeskundigen en lotgenoten spelen daarom een cruciale rol: zij verlagen de drempel en zorgen voor herkenning en steun. Toch is structurele verbetering van het formele zorgaanbod noodzakelijk.

Zorgplicht legale kansspelaanbieders schiet tekort

Respondenten gaven aan weinig te merken van de zorgplicht van aanbieders. Waarschuwingspop-ups of e-mails werden als ongeloofwaardig ervaren. Veel sterker was de ervaring van een overvloed aan reclame en promoties, die preventieve maatregelen lastiger maken. 

De aanbeveling is dan ook om de zorgplicht niet langer bij aanbieders zelf te laten. Maar dit onafhankelijk te laten ontwikkelen door wetenschappers en ervaringsdeskundigen.

Cruks: waardevol, maar nog onbekend

Het Centraal Register Uitsluiting Kansspelen (Cruks) wordt door spelers met ernstige problematiek wel degelijk gewaardeerd als een nuttige stopmaatregel. Zij pleiten voor langere uitsluitingsperioden en betere opvolging na afloop. Mensen met matige problemen en hun naasten blijken Cruks vaak niet eens te kennen. Daar is dus nog veel winst te behalen in bekendheid en gebruik.

Onduidelijkheid over legale en illegale goksites

Een opvallend resultaat is dat veel spelers legale goksites en illegale goksites nauwelijks van elkaar kunnen onderscheiden. Beide maken gebruik van dezelfde marketingtechnieken en visuele opmaak. Spelers belanden daardoor soms onbedoeld bij illegale aanbieders. Anderen kiezen er bewust voor, bijvoorbeeld omdat zij na inschrijving bij Cruks toch verder willen gokken of omdat illegale sites hogere inzetten en minder beperkingen bieden.

Juist bij illegale aanbieders lopen verliezen het hoogst op en ontbreekt iedere vorm van bescherming. Dit bevestigt dat de aanpak van illegale aanbieders een prioriteit moet blijven.

Aanbevelingen uit het rapport✅

Het WODC-rapport bevat een breed scala aan aanbevelingen:

Conclusie

Het WODC-rapport laat zien dat gokproblemen vaak ontstaan door een combinatie van factoren. Denk aan vroege bloodstelling en teveel aanwezigheid van marketing. Zowel op legaal als illegaal terrein. De gevolgen zijn breed en ingrijpend. Ze verschillen van schaamte en schulden tot suïcidale gedachten. Het rapport benadrukt dat preventie, zorg en destigmatisering dringend versterkt moeten worden.

Het is van groot belang dat de overheid de bevindingen uit dit rapport meeneemt in toekomstig beleid. Door illegale aanbieders hard aan te pakken en tegelijkertijd legale aanbieders goed te reguleren, kan gokschade worden beperkt en kunnen kwetsbare groepen beter beschermd worden. Lees hier meer over het nemen van een gokstop.